Skip to main content

Posts

Showing posts from July, 2025

SONKORTA BADAN IYO CAAFIMAADKA JIDHKA.

  SONKORTA BADAN  IYO CAAFIMAADKA JIDHKA. Sonkorta aan xadidnayn ee cuntooyinka,sharaabka iyo ta goonida loo isticmaalo waxa ay saamayn aad u badan ku keenaysaa habsami u socodka ama shaqada jidhka. MAXA AAD KU GARAN KARTAA IN SONKORTU DHIIGAAGA KU SARAYSO? Gaajo joogto ah. Caajis. Daal. Dawakhaad. Jidh-xanuun. Kabuubyo. CAWAAQIB XUMO MA KALE KULMI KARTAA HADII AAD YARAYN WAYDO SONKORTA BADAN? Haa dabcan waa laga dhaxli karaa maxa ay yihiin xanuunada  laga dhaxli karo? Xanuunada kale duwan ee la xadhiidha wadnaha. Faalig . Dhaawac soo gaadha  kelyaha ah. Aragtida indhaha oo hoos udhacda. Xanuunada kale duwan ee maqaarka  ku dhaca. HADII AAD ISKU ARAGTO CALAAMADAHAN SI DEGDEG AH DHAKHTAR ULA XIDHIIDH HA SUGIN HA SUGIN INTAAD CAAFIMAADAYSID. Neefsasho degdeh ah. Mantag. Harraad aad udaran ,dibnuhuna aad u qalalaan. Fuuqbax . Shuban. Dawakhaad iyo hadallo is dhaaf ah. Calaamadaha heerka sonkorta oo aad usareeya hadii aad usii bataan xaaladba xaalada ka danbaysa wax...

Xanuunka xundhurta.

  XUNDHUR. Xundhurtu waa caabuq ay keento bacteria yada loo yaqaan dysentery shuban joogto ah waxa kale badanayan in la nuugo nafaqadii mindhicirada dhex socotay iyo qashin saarkii . Xundhurta waxa isku saacida ilmo aragtay kale duwan sida ameebada iyo shigellada kusoo iyaguna keena xundhurta qaybeheeda kale duwan. Side ayaa uu ku faafaa xanuunku. Xanuunka xundhurtu waxa uu ku faafaa  qof xanuunka qaba oo saxarooda  meel banan kadib meeshaas saaxarada uu dhigay aya waxa soo qaadaya daadii kadib biyihii ama ceelki ayaa uu kuso dara daadku  sidaana biyihii oo dhan way wasakhooban qofka caafimaadka qaba  caba uuna ku xanuusta. SIDEE LOO BADHAA: saxaro ayaa laga qadayaa qofka hadii xanuunkii sii socdan waxaa loo dirayaa kunbuuytar loo yaqaan(ultra-sound). Calaamadaha xanuunka. Saxaro dhiig. Dibiro. Daaco badan. Shuban aad iyo aad ubadan. Daaco qudhun. Side looga hortagi karah:- waxa lagaga hortagi qofka xanuunka qaba oo loo sameeyo meel god ah oo uu ku saxaroodo si ...

Faaiidooyinka caafimaad ee calcium ta.

Calcium wuxuu leeyahay faa'iidooyin badan oo muhiim u ah jirka. 1.Xoogga Lafaha.     Calcium waa qayb muhiim ah oo ka mid ah dhismaha lafaha iyo ilkaha. Waxay ka caawisaa in la xoojiyo lafaha iyo in la ilaaliyo isku dhafka saxda ah. 2. Fayoobida Murqaha.    Calcium wuxuu ka caawiyaa murqaha inay si fiican u shaqeeyaan. Waxay muhiim u tahay in murqaha ay si haboon u qandaraan oo ay u shaqeeyaan. 3. Nidaamka Wadnaha.  Calcium wuxuu door muhiim ah ka ciyaaraa nidaamka wadnaha. Waxay ka caawisaa in la xakameeyo garaaca wadnaha iyo cadaadiska dhiigga. 4. Nidaamka Dareemaha. Calcium wuxuu ka qaybqaataa gudbinta daroogooyinka dareemayaasha, taas oo muhiim u ah isgaadhsiinta u dhaxaysa unugyada. 5. Fayoobida Unugyada.  Calcium wuxuu ka caawiyaa in unugyada ay si haboon u shaqeeyaan, wuxuuna ka qaybqaataa hawlaha xakamaynta unugyada. 6. Ka Hortagga Osteoporosis.  Isticmaalka calcium kafiican wuxuu ka caawin karaa ka hortagga osteoporosis, xaalad ku ...

MAXAA DHAAWICI KARA CAAFIMAADKA KELYAHA.

Heerka shaqo ee kelyaha (renal function) waxaa saameyn kara dhowr qodob.  1. Cudurada Kelyaha Chronic Kidney Disease (CKD): Xaalad joogto ah oo sababi karta hoos u dhac ku yimaada shaqada kelyaha. Acute Kidney Injury (AKI): Dhaawac degdeg ah oo kelyaha keena hoos u dhac ku yimaada shaqada. 2. Diabetes Diabetes Mellitus: Heerarka sare ee sonkorta dhiigga waxay dhaawici karaan unugyada kelyaha, sababi kara CKD. 3. Cadaadiska Dhiigga Hypertension: Cadaadiska dhiigga oo sarreeya wuxuu keeni karaa dhaawac kelyaha ah. 4. Cuntada Dhaawacyo Cuntada: Cuntooyinka hodanka ku ah sodium ama protein sare waxay saameyn karaan shaqada kelyaha. 5. Dawooyinka Dawooyinka Nephrotoxic: Dawooyinka sida non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs), antibiotics, iyo qaar ka mid ah daawooyinka chemotherapy waxay dhaawici karaan kelyaha. 6. Cudurada Kale Cudurada Autoimmune: Cudurada sida lupus erythematosus systemic (SLE) iyo vasculitis waxay saameyn karaan shaqada kelyaha....

MACDANAHU MAXAY MUHIIM UGU YIHIIN NOLOSHEENA?

  Macdanuhu waa miishiinka dhaqaajiya habsami u socodka jidhkeena . Nafaqo yaqaanadu waxa ay ku qeexaan in ay yihiin macdanuhu kuwa ugu muhiimsan ee uu dhiigu ka koobanyahay ,la’aantii uuna socdeen & jidhka dhamaantiina aanu gaadheen dhiigu. Xubanayaasheena muhiim ka ah sida wadnaha ,dareen wadka iyo xubnyaal kale oo muhiim ahi waxa ay ku shaqeeyaan macdanaha ugu badan . Qofka ibnu adam ka ahi waxa muhiim ah in uu qaato macdano badan si xaaladaha caafimaadkiisu u noqdaan  mid caafimaad qaba . Qormadeenan waxa aynu kaga hadli doonaa  muhiimada ay leedahay in qofku uu si fiican uu u qaato macdano ku filan iyo cunto isku dheeli –tiran. Macdanuhu marka ay dhiiga ku milmaan waxa ay noqdaan qaar sameeya tamar si ay usocdaan . Tusaale ahaan wadneheenu waxa uu ku shaqeeya awood danabeed  oo tamar ka dhalato sidaasuna ku sameeyaa in uu mar ururo si dhiig  badan  loo gaadhsiiyo jidhka,marna uu balaadho oo uu dhiig kusoo shubmo. Awoodaha kale duwan ee tamarta...

Xanuunka Peyronie(xanuunada ragga ugaarka ah).

  Xanuunka Peyronie (Peyronie's disease) waa xaalad caafimaad oo saameysa ragga, taas oo keenta in xubinta taranka ay noqoto mid qalloocan ama jajab leh inta lagu jiro firfircoonaanta. 1. Sababaha Fibrous Plaque: Xanuunku wuxuu ka dhashaa samaynta dhoobo ah (fibrous plaque) gudaha xubinta taranka, taasoo keenta in xubintu qalloocdo. Dhaawac: Dhaawacyo ama dhaawacyo ka dhasha firfircoonida ama dhacdooyinka kale ayaa sababi kara. 2. Calaamadaha Qalloocinta Xubinta Taranka: Xubinta taranka oo qalloocan marka la firfircoon yahay. Xanuun: Xanuun xilliga firfircoonida ama xilliga nasashada. Dhibaatada Galmada: Dhibaatooyinka ku saabsan galmada, sida dhibaato ku timaadda helitaanka ama haynta ereksyon. 3. Daraasadaha Baadhitaan: Dhakhtarka ayaa sameyn kara baaritaan jireed iyo taariikh caafimaad si loo xaqiijiyo xanuunka. Ultrasound: Ultrasound ayaa loo isticmaali karaa in lagu qiimeeyo dhoobada iyo xaaladda xubinta. 4. Daaweynta Dawooyin: Dawooyin anti-inflamma...

10000 OO TALLAABO FAAIIDOOYINKA CAAFIMAAD EE KU JIRA.

Dhaqaaqa ugu yar ee jidhkeenu uu sameeyo waa mid bedelaya shaqooyinka ka dhex-socda jidhkeena. Wadnahaagu waxa uu qaraacmayaa 65--150bpm inta u dhaxaysa ,waxa ay muujinaysaa in wadnuhu dhiif waafiya uu gaadhsiinayo wadnaha iyo qaybaha jidhka ee kale duwan. Faaiidooyinka aynu socodka ka helayno waxa ka mid ah:- 1. Dhaqdhaqaaq Jirka Socodku wuxuu ka caawiyaa in la helo dhaqdhaqaaq jireed oo fiican, taasoo ka hortagta xanuunada. 2. Miisaanka iyo maarayntiisa. Socodka 100,000 talaabo wuxuu gacan ka geysan karaa in la xakameeyo miisaanka iyo in la dhimo dufanka jidhka. 3. Korodhka Tamarta. Dhaqdhaqaaqa joogtada ah wuxuu kordhiyaa tamartaada, isagoo yareynaya daalka. 4. Caafimaadka Wadnaha. Socodka wuxuu taageeraa caafimaadka wadnaha, isagoo hoos u dhigaya cadaadiska dhiigga iyo kolestaroolka. 150min oo socod aad samayso usbuuci ayaa hoos udhigta cadaadiska dhiiga. 5. Dhiig Karka. Socodku wuxuu caawiyaa in la yareeyo halista dhiig karka. Isticmaalka jidhku uu isticmaalayo m...

CUNTOOYINKA DIFAACA QOFKA XOOJIYA.

Cuntooyinka difaaca kor u qaada waxay ka caawiyaan jirka inuu iska caabiyo cudurrada iyo infekshannada. Halkan waxaa ku qoran qaar ka mid ah cuntooyinka ugu waxtarka badan: 1. Fruits (Fruits) Citrus Fruits : Liin, orange, iyo grapefruit waxay hodan ku yihiin fiitamiin C, kaasoo kor u qaada difaaca. Berries : Midhaha sida blueberries iyo strawberries waxay leeyihiin antioxidants oo ka caawiya difaaca. 2. Vegetables (Khudradda) Broccoli : Khudraddan waxay ka buuxdaa fiitamiin C, fiitamiin K, iyo antioxidants. Garlic : Garlic-ka wuxuu leeyahay maaddooyin ka caawinaya in uu yareeyo caabuqa. 3. Nuts and Seeds (Qudaar iyo Abuur) Almonds : Waxay hodan ku yihiin fiitamiin E, oo muhiim u ah difaaca. Sunflower Seeds : Waxay ka kooban yihiin zinc, oo ka caawiya kor u qaadida difaaca. 4. Whole Grains (Dhoobada Dheer) Oats : Waxay ka kooban yihiin beta-glucans, oo ka caawiya difaaca jirka. Brown Rice : Waxay bixisaa tamar iyo maaddooyin muhiim ah. 5. Proteins (Borotiin) Fatty Fish : Si...

XANUUNKA MACAANKA IYO CAAFIMAADKA ILKAHA IYO CIRIDKA.

  Xanuunka macaanka (diabetes) wuxuu saameyn weyn ku yeelan karaa caafimaadka ilkaha iyo ciridka. Halkan waxaa ku qoran siyaabaha uu macaanku u saameyn karo: 1.  Dhaqdhaqaaqa Bakteeriyada Macaanku wuxuu kor u qaadi karaa heerarka sonkorta ee dhiigga, taasoo keeni karta in bakteeriyo badan ay ku ururaan afka. Bakteeriyadani waxay sababi kartaa caabuq iyo dhibaatooyin kale oo ilkaha ah. 2.  Cudurka Ciridka. Xanuunka macaanka wuxuu kordhin karaa khatarta cudurka ciridka, oo ah caabuq ku dhaca ciridka. Tani waxay keeni kartaa dhiigbax, barar, iyo xanuun. 3.  Burburka Ilkaha Macaanka wuxuu sidoo kale kordhin karaa khatarta burburka ilkaha. Heerarka sonkorta oo sareeya waxay saamayn ku yeelan karaan qaab-dhismeedka ilkaha, taasoo ka dhigaysa inay u nugul yihiin burburka. 4.  Nadiifinta Afka Dad qaba macaanka waxay u baahan yihiin inay si gaar ah u taxaddaraan nadiifinta afkooda. Nadiifinta aan ku filneyn waxay sii xumeyn kartaa xaaladda ilkaha iyo ciridka. 5.  Cu...

NAFAQADA KU JIRTA CAANAHA GEELA.

  Koob caano geel ah (camel milk) waa caano hodan ku ah nafaqo, waxaana ka mid ah faa'iidooyinka caafimaad ee aad ka heli karto: 1. Hodannaanta Fiitamiinada Vitamin B: Caanaha geelku wuxuu ka kooban yahay fiitamiinno B ah sida B1, B2, B12, iyo folate, oo muhiim u ah koritaanka iyo caafimaadka unugyada. 2. Macdano Kaalshiyum: Waxay ka caawisaa dhisidda lafaha iyo ilaalada caafimaadka lafaha. Magnesium iyo Zinc: Kuwaas oo door muhiim ah ka ciyaara hababka difaaca jirka. 3. Protein Caanaha geelku wuxuu hodan ku yahay borotiin, taasoo gacan ka geysata dhisidda muruqyada iyo hagaajinta unugyada. 4. Kordhinta Difaaca Caanaha geelku waxay ka kooban tahay immunoglobulins iyo lysozymes, oo kor u qaada difaaca jirka iyo yareynta khatarta infekshannada. 5. Dhiig-karka iyo Sonkorta Caanaha geelku wuxuu caawiyaa xakamaynta heerarka sonkorta dhiigga, taasoo ka dhigaysa mid faa'iido u leh dadka qaba sonkorow. 6. Dheef-shiidka Waxay ka caawisaa hagaajinta dheef-shii...

SIYAABAHA HEERKA SUBAGGA LOO YARAYN KARO.

  Haddii aad rabto inaad yareyso heerka subagga (cholesterol) jidhkaaga, waxaa jira siyaabo dhowr ah oo waxtar leh: Cunto caafimaad leh : Ka fogow cuntooyinka dufanka badan sida hilibka dufanku leeyahay, subagga, iyo cuntooyinka la shiilay. Isticmaal cuntooyinka dufan caafimaad leh sida saliidda saytuunka, avocados, iyo looska. Kordhi fiber-ka : Cun cuntooyinka hodanka ku ah fiber-ka, sida miraha, khudaarta, digirta, iyo badarka oo dhan. Fiber-ka wuxuu ka caawiyaa in la yareeyo heerarka cholesterol-ka. Jimicsiga joogtada ah : Samee ugu yaraan 150 daqiiqo oo jimicsi ah todobaadkiiba. Jimicsiga aerobic sida socodka, orodka, ama dabaasha waxay ka caawisaa in la yareeyo cholesterol-ka. Yaree isticmaalka sigaar cabista : Haddii aad cabto sigaar, ka tag. Sigaar cabista waxay kor u qaadaa heerka cholesterol-ka xun (LDL). Yaree stress-ka : Xakamee stress-ka adigoo isticmaalaya farsamooyinka nasashada sida yoga, meditation, ama neefsiga qoto dheer. Cabitaank...

Intermittent Fasting May Be as Effective as Calorie Restriction for Weight Loss.

Intermittent fasting resulted in similar weight loss as traditional calorie restriction, according to a new review. One form of intermittent fasting, known as whole-day fasting, did yield slightly more weight loss than caloric restriction. Experts say that the similar results across different diet protocols mean individuals trying to lose weight have more options available to suit their lifestyle. New research suggests that intermittent fasting is as effective as calorie-restricted diets for weight loss and cardiometabolic risk factors. A systematic review of nearly 100 randomized clinical trials involving  intermittent fasting (IF)  and traditional calorie restriction (CR) found that both approaches yielded similar health benefits. The analysis included several of the most common IF protocols, including: Alternate day fasting (ADF)  alternates standard eating days with fasting days or very low calorie days. Time-restricted eating (TRE)  restricts food intake to a da...