Faham Guud oo Xanuunka Dhiig-karka (Hypertension).

Faham Guud oo Xanuunka Dhiig-karka (Hypertension).

Dhiig-karka ama hypertension waa xaalad caafimaad oo ay dhiigga ku socdo xididdada dhiigga ay ka sarreyso heerka caadiga ah.

Waa Maxay Dhiig-karka?

• Sharaxaad: Dhiig-karka waxaa lagu tilmaamaa marka cadaadiska dhiigga uu ka sarreeyo 130/80 mmHg.
• Noocyada:
  • Dhiig-karka Caadiga ah: Ka hooseeya 120/80 mmHg.
  • Dhiig-karka Korodhay: 120-129/<80 mmHg.
  • Dhiig-karka Heerka 1: 130-139/80-89 mmHg.
  • Dhiig-karka Heerka 2: 140/90 mmHg ama ka sareeya.

Sababaha.

• Dhiig-karka Aasaasiga ah: Ma jirto sabab cad; si tartiib ah ayuu u soo baxaa.
• Dhiig-karka Labaad: Waxaa sababa xaalado caafimaad oo kale sida:
  • Cudurka kelyaha.
  • Xanuunada hormoonada.
  • Daawooyinka qaarkood.
  • Hurdada aan ku filnayn.

Qodobada Khatarta.

• Qodobada Aan La Maamuli Karin:
  • Da’da.
  • Taariikhda qoyska.
• Qodobada La Maamuli Karin:
  • Cayilka.
  • Jimicsi la’aan.
  • Cunto badan oo milix leh.
  • Isticmaalka khamriga oo xad dhaaf ah.
  • Qiiqa sigaarka.
  • Cadaadiska.

Calaamadaha. 

Dhiig-karka badanaa ma laha calaamado muuqda. Si kastaba ha noqotee, xaaladaha culus waxay keeni karaan:

• Madax-xanuun.
• Neefsiga oo liita.
• Dhiig-bax.
• Daal.

Dhibaatooyinka.

Haddii aan la daaweyn, dhiig-karka wuxuu keeni karaa dhibaatooyin caafimaad oo halis ah, sida:

• Cudurka wadnaha.
• Isticmaalka dhiigga.
• Waxyeello kelyaha.
• Aragga oo liita.

Tijaabada.

• Cabirka Cadaadiska Dhiigga: Waxaa lagu qaadaa aalad loo yaqaan sphygmomanometer.
• Kormeer Joogto ah: Waa muhiim si loo ogaado xaalada dhiig-karka.

Daaweynta

1. Isbedelada Nolosha:

   • Cunto caafimaad leh (DASH diet)
   • Jimicsi joogto ah
   • Maareynta miisaanka
   • Yareynta milixda
   • Xadididda khamriga iyo ka tagista sigaarka

2. Daawooyinka: Dhakhaatiirtu waxay qori karaan:

   • Diuretics
   • ACE inhibitors
   • Calcium channel blockers
   • Beta-blockers

Ka Hortagga.

• Hayso miisaan caafimaad leh.
• Samee jimicsi joogto ah.
• Cunto nafaqo leh oo hodan ku ah khudaarta iyo miraha.
• Kormeer cadaadiska dhiigga si joogto ah.

Gabagabo.

Dhiig-karka waa xaalad caafimaad oo la maamuli karo iyadoo la raacayo isbedelada nolosha iyo daaweynta. Kormeerka joogtada ah ayaa muhiim u ah ilaalinta cadaadiska dhiigga ee caafimaadka leh. Haddii aad ka walwalsan tahay dhiig-karka, la tasho dhakhtar.

@caafimaadka.net

@caafimaadka.